| ชื่อไทย | ฟักข้าว |
| ชื่ออื่น | ขี้กาเครือ, ผักข้าว |
| ชื่อวิทยาศาสตร์ | Momordica cochinchinensis (Lour.) Spreng. |
| ชื่อวงศ์ | CUCURBITACEAE |
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
| ลักษณะวิสัย | รูปขอบขนาน เมื่อสุกสีแดง |
| ลักษณะใบ | ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปหัวใจหรือรูปไข่ ขอบใบหยักเว้าลึกแฉก 3-5 แฉก |
| ลักษณะดอก | ดอกเดี่ยว ออกที่ซอกใบ แยกเพศอยู่คนละต้น กลีบดอกสีขาวนวลหรือเหลือง ตรงกลางสีน้ำตาลแกมม่วง ใบ |
| ลักษณะผล | รูปขอบขนาน เมื่อสุกสีแดง |
| เมล็ดฟักข้าว | ภายในผลมีเมล็ดสีน้ำตาลจำนวนมากเรียงตัวอยู่คล้ายเมล็ดแตง ด้านในเมล็ดมีเนื้อสีขาว (เมล็ดดิบมีพิษ ต้องคั่วหรือต้มให้สุกก่อนนำมาใช้) |
| สรรพคุณ | ใบสด : ตำพอกฝี ยาพื้นบ้านใช้ ใบ เข้ายาเขียว แก้ไข้ เมล็ด แก้ริดสีดวงทวาร ราก ฆ่าเหา แก้ผมร่วง ผลอ่อนและใบอ่อน : ช่วยลดน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานได้ เมล็ดแก่ : นำมาบดให้แห้ง ผสมน้ำมันหรือน้ำส้มสายชูเล็กน้อย นำมาใช้ทาบริเวณที่มีอาการอักเสบ อาการบวม จะช่วยรักษาอาการได้ และยังช่วยรักษากลากเกลื้อน โรคผิวหนัง ผดผื่นคันต่าง ๆ อาการฟกช้ำได้อีกด้วย |
| ประโยชน์ของฟักข้าว | - มีสารต่อต้านอนุมูลอิสระสูง ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย - คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยพายัพ ได้ทำการศึกษาร่วมกันในเรื่องของการนำน้ำมันเยื่อหุ้มเมล็ดของฟักข้าวมาพัฒนาเป็นเครื่องสำอางสูตรลดเลือนริ้วรอย ซึ่งก็ได้ผลเป็นที่น่าพอใจ จนได้รับรางวัล “IFSCC Host Society Award 2011” จากงานประชุมสมาพันธ์นักเคมีเครื่องสำอางนานาชาติ |
