Iris domestica (L.) Goldblatt & Mabb.

ไม้ล้มลุกขนาดเล็กอายุหลายปี มีลำต้นใต้ดินเป็นเหง้าทอดเลื้อยไปตามพื้นดิน ลำต้นกลมเป็นข้อ ๆ สูงประมาณ 50 - 120 เซนติเมตร ลำต้นมีสีเหลือง

ใบเดี่ยวแทงออกจากเหง้า เรียงซ้อนสลับ แผ่ออกเป็นพัด 2 แถว ตัวใบตรงเรียวยาว ผิวใบมีไขเคลือบ เนื้อใบค่อนข้างหนา

ดอกช่อออกตรงปลายยอด มีก้านช่อตั้งตรง ปลายช่อแยกเป็นช่อดอก 2 - 3 ช่อ มีกลีบรองดอกเป็นแผ่นยาวและบาง ดอกมี 6 กลีบ สีส้มมีจุดประสีแดงกระจาย

ผลเป็นผลแห้ง มีลักษณะยาวมี 3 พู เมื่อผลสุกจะแตกออกเป็น 3 กลีบ

รากเหง้าสด แก้เจ็บคอ
ใบเป็นยาระบายอุจจาระและแก้ระดูพิการของสตรีได้ดี
เนื้อในลำต้นเป็นยาบำรุงธาตุ แก้โรคระดูพิการของสตรี ใช้บำบัดโรคต่อมทอนซิลอักเสบ ใช้เป็นยาถ่าย