บุนนาค
-
บุนนาค
-
สารภีดอย ก๊าก่อ ก้ำก่อ ปะนาคอ ประนาคอ นาคบุตร นากบุต รากบุค ต้นนาค
-
Mesua ferrea L.
-
CALOPHYLLACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
-
เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูงประมาณ 15-25 เมตร อาจสูงได้ถึง 30 เมตร ลักษณะเป็นทรงยอดพุ่มทึบและแคบ มีทรงพุ่มใหญ่คล้ายเจดีย์ต่ำๆ มีพูพอนเล็กน้อยตามโคนต้น เป็นไม้ไม่ผลัดใบ เนื้อไม้แข็ง กิ่งก้านเรียวเล็กห้อยลง เปลือกต้นมีสีน้ำตาลเข้ม มีรอยแตกตื้นๆ หลุดร่วงได้ง่าย เปลือกชั้นในมีน้ำยางสีเหลืองอ่อนเล็กน้อย เนื้อไม้มีสีแดงคล้ำเป็นมันเลื่อม
-
ใบเป็นใบเดี่ยว ออกตรงข้ามกัน ใบคล้ายรูปหอกหรือรูปขอบขนานแกมรูปหอก ปลายใบเรียวแหลม คล้ายใบมะปราง โคนใบสอบ แผ่นใบหนา ผิวใบเรียบเกลี้ยง ท้องใบมีคราบขาวปกคลุมอยู่ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 1.2-4 เซนติเมตร ยาวประมาณ 5-13 เซนติเมตร ใบอ่อนจะมีสีชมพูออกแดง ส่วนใบแก่ด้านบนมีสีเขียวเข้ม ก้านใบยาวประมาณ 0.8-1.2 เซนติเมตร
-
ออกดอกเป็นดอกเดี่ยว หรือดอกคู่ตามซอกใบหรือปลายกิ่ง กลีบดอกมีสีขาวจนถึงสีเหลืองอ่อน กลีบดอกมี 5 กลีบซ้อนกัน กลีบดอกเป็นรูปไข่หัวกลับ ปลายบานและเว้า โคนสอบ ปลายกลีบย่นเล็กน้อย เมื่อดอกบานเต็ม กลีบจะแผ่กว้างออก มีเส้นผ่านศูนย์กลางดอก 5-10 เซนติเมตร ดอกเป็นดอกสมบูรณ์เพศ ดอกจะห้อยลง ก้านดอกยาวน้อยกว่า 1 เซนติเมตร กลีบเลี้ยงจะแข็งและหนา อยู่คงทน เมื่อติดผลจะยังอยู่ ดอกมีกลิ่นหอมเย็น ส่งกลิ่นไปได้ไกล ออกดอกในช่วงฤดูร้อนถึงฤดูฝน
-
เมล็ดแบน แข็ง มีสีน้ำตาลเข้ม
-
ผลเป็นรูปไข่ ผลแข็งมาก ส่วนปลายโค้งแหลม ปลายไม่แตก เปลือกผลมีรอยด่างสีน้ำตาล กว้างประมาณ 2.5-3.5 เซนติเมตร ยาวประมาณ 4 เซนติเมตร ผลมีสีส้มแก่หรือสีม่วงน้ำตาล มีเปลือกเป็นเส้นใยห่อหุ้มอยู่ และมีหยดยางเหนียว มีฐานมีกลีบเลี้ยงหนารองรับอยู่ 4 กลีบ และจะโตขึ้นเป็นกาบหุ้มผล ภายในผลมีเมล็ด 1-4 เมล็ด
-
ช่วยชูกำลัง รักษาอาการอ่อนเพลีย แก้กระหายน้ำ แก้ร้อน กระสับกระส่าย ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย บำรุงโลหิต บำรุงหัวใจ แก้ไข้ ขับเหงื่อ รักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน กำเดาไหล แก้เสมหะในลำคอ แก้อาเจียน กระตุ้นการทำงานของร่างกาย แก้น้ำเหลืองเสีย กระจายน้ำเหลืองกระจายหนอง แก้ทางเดินปัสสาวะอักเสบ แก้ผดผื่นคัน รักษาแผลสด แก้ฟกช้ำ แก้พิษงู แก้กลิ่นเหม็นสาบในร่างกาย บำรุงผิวกายให้สดชื่น