th
en
ch
มะตูม
-
มะตูม
-
มะตูม มะปิน ตุ้มเต้ง มะปีส่า หมากตูม กะทันตาเถร ตุ่มตัง
-
Aegle marmelos Correa.
-
RUTACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
-
เป็นไม้ยืนต้น เนื้อแข็ง ผลัดใบ สูงประมาณ 15-25 เมตร เส้นผ่าศูนย์กลาง 25-50 เซนติเมตร มีหนามแหลมตามกิ่งย่อย อาจเป็นหนามคู่หรือหนามเดี่ยว เปลือกต้นค่อนข้างหนา มีสีเทา เปลือกแตกเป็นร่องตามความยาวของลำต้น มีหนามขึ้นตามกิ่งทั่วลำต้น หนามแข็ง ยาวประมาณ 2-3.5 เซนติเมตร
-
ใบเป็นใบประกอบ ก้านใบยาว 3-5 เซนติเมตร ประกอบด้วยใบย่อย 3 ใบ ใบย่อยเป็นรูปไข่ ใบย่อยตรงกลางมีขนาดใหญ่สุด ใบกว้าง 3-6 เซนติเมตร ยาว 4-12 เซนติเมตร ซึ่งใหญ่กว่าใบด้านข้างทั้งสองใบ ที่กว้างประมาณ 2.5-5 เซนติเมตร ยาวประมาณ 3-10 เซนติเมตร ใบมีรูปทรงรูปไข่หรือรูปหอก ขอบใบหยัก ปลายใบแหลม แผ่นใบเรียบ แผ่นใบด้านบนมีสีเขียวค่อนข้างมัน แผ่นใบด้านล่างมีสีจางกว่า หานำใบส่องใต้แดดจะมองเห็นมีต่อมน้ำมันเป็นจุด ๆ
-
ดอกเป็นดอกสมบูรณ์เพศ มีทั้งดอกเพศผู้และดอกเพศเมียในดอกเดียวกัน แทงออกเป็นช่อ ดอกมีขนาดเล็ก กลีบดอกมีสีเขียวอมขาว ขนาด 0.6-1.0 เซนติเมตร มีลักษณะเป็นแฉกคล้ายปลาดาว 5 กลีบ มีกลิ่นหอม มีเกสรตัวผู้จำนวนมาก ดอกแทงออกเป็นช่อตามซอกใบบริเวณปลายกิ่ง ออกดอกเพียงครั้งเดียวใน 1 ปี คือ เริ่มแทงดอกเดือนพฤษภาคม - มิถุนายน ซึ่งช่วงก่อนแทงดอก ต้นมะตูมจะผลิใบร่วงจนหมด หลังจากนั้นค่อยแทงใบอ่อน และช่อดอกออกมา
-
-
ผลมีลักษณะเป็นผลกลมรี มีเปลือกเรียบ เป็นมัน เปลือกหนาและแข็งมาก ผลขณะอ่อนจะมีสีเขียว เมื่อผลสุกจะมีสีเขียวอมเหลือง เมื่อสุกเต็มที่จะมีสีเหลือง ส่งกลิ่นหอม เนื้อในมีสีเหลืองหรือส้มอมเหลือง มีเมล็ดจำนวนมากเรียงเป็นวงกลมรอบแกนผล
-
ผลดิบ ช่วยควบคุมระดับน้ำตาล ป้องกันการเป็นโรคเบาหวาน แก้ท้องเดิน โรคลำไส้อักเสบ ขับลม แก้กระหาย ทำให้ชุ่มคอ แก้หวัด ขับปัสสาวะ ลดไอ ขับเสมหะ รักษาน้ำดี แก้ไข้ทรพิษ แก้พิษฝี แก้หลอดลมอักเสบ แก้เยื่อตาอักเสบ ช่วยลดความดันโลหิตสูง ใช้ฆ่าพยาธิ ใบอ่อน ช่วยขับลมในกระเพาะอาหาร บรรเทาหลอดลมอักเสบ ลดอาการท้องเสีย เปลือก ช่วยรักษาลำไส้อักเสบ รากมะตูม แก้หลอดลมอักเสบ บรรเทาอาการไอเป็นเลือด แก้ปัสสาวะเป็นเลือด แก้อาการอักเสบหรือเป็นแผลในระบบทางเดินอาหาร
